Joanna Grela, Podstawy religijnej kultury Tybetu. Splątana historia, Wydawnictwo Nowa Strona, Kraków, Bielsko-Biała 2015.
Choć buddyzm wywarł silny wpływ i wciąż odgrywa ważną rolę w kulturze Tybetu, u podstaw tybetańskiej kultury religijnej, tak starożytnej, jak i współczesnych jej przejawów, leżą rozmaite, wciąż mało przebadane, ludowe i przedbuddyjskie idee oraz praktyki. Buddyzm, asymilując się w Tybecie, nie tylko – co podkreśla i wykazuje Autorka – nie wyeliminował postaw i zachowań stojących w sprzeczności ze swoim systemem normatywnym, jak rytuały dywinacyjne, rytuały związane z zapewnianiem pomyślności, sprowadzaniem duszy czy lokalne kulty ludowe, lecz wchłonął je i w wielu wypadkach sam się do nich dostosował. Publikacja zwraca ponadto uwagę na transkulturowość badanego obszaru, pluralizm występujących na Wyżynie Tybetańskiej idei i praktyk (na przykład związanych z prapoczątkiem czy z kultem gór), będący efektem mobilności, licznych kontaktów i wzajemnych oddziaływań zachodzących między ludami koczowniczymi, kupcami, pielgrzymami, podróżnikami i sąsiadującymi ludami osiadłymi.
Spis treści
Uwagi dotyczące pisowni i wymowy
Wykaz skrótów
Wstęp
Rozdział pierwszy: Podstawowe zespoły tybetańskich wierzeń
1.1 Religia ludowa
1.2 Bon
1.2.1 Rozważania etymologiczno-semantyczne
1.2.2 Stan badań
1.2.3 Zarys historii
1.3 Buddyzm w Tybecie
1.3.1 Stan badań
1.3.2 Początki buddyzmu w Tybecie – religijne i polityczne transformacje historii
Rozdział drugi: Mity i mitologemy
2.1 Tybetańskie mity o początku
2.1.1 Kosmogonie monistyczne
2.1.2 Kosmogonie dualistyczne
2.1.3 Mity antropogeniczne
2.2 Mitologem tęczy
2.3 Herosi kulturowi
2.3.1 Mityczni władcy
2.3.2 Tybetański epos bohaterski o Gesarze
2.3.3 Legendarni specjaliści religijni – herosi cywilizujący
Rozdział trzeci: Główne idee, ich reprezentacje i wybrane praktyki kulturowe
3.1 Wertykalny trójpodział świata i kult gór
3.1.1 Kulty ludowe związane z górami
3.1.2 Pielgrzymki i praktyki okrążania
3.1.2.1 Przykładowe góry
3.1.2.2 Przykładowe jeziora
3.2 Wielość niewidzialnych istot. Pojęcie skalania
3.3 Wybrane rytuały i metody radzenia sobie z duchami
3.4 Tybetańskie rozumienie duszy
Zakończenie
Aneks 1
Rytuał bsang
Aneks 2
Fotografie
Bibliografia
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy
Summary