Problem nacjonalizmu w Japonii to zagadnienie złożone, wielowątkowe i wieloaspektowe; jest badane między innymi przez pryzmat historii, polityki, kultury, socjologii, czy też językoznawstwa. Samo pojęcie nacjonalizmu również nie należy do najłatwiejszych – posiada prawdopodobnie tyle definicji ilu definiujących. 

Sentymenty nacjonalistyczne w Japonii mogą być wymierzone przeciwko obcokrajowcom, innemu państwu, czy też rezydentom (zainichi) w samym kraju. Mogą przybierać formę nacjonalistycznej retoryki politycznej (wystarczy przywołać ostatnie wybory w 2014 roku), tzw. „mowy nienawiści" w mediach, organizacji (uyoku dantai) czy też rozmaitych działań i przedsięwzięć w różnych dziedzinach życia społecznego, kulturowego czy też politycznego. 
Kiedy były premier Japonii, Koizumi Jun'ichirō odwiedzał kontrowersyjną świątynię Yasukuni w Tokio, w całej Azji wrzało z wściekłości, choć Koizumi niewiele sobie z poruszenia robił. Jego politykę kontynuują inni politycy, także premierzy. Obecny premier Abe Shinzō oficjalnie odrzuca odpowiedzialność Japonii za II WŚ w Azji Wschodniej, inni politycy nawołują do wyrzucenia wszystkich obcokrajowców z Japonii, do odrzucenia zachodniego stylu życia, do powrotu do „prastarych japońskich wartości". 

Powstają komiksy o wyraźnie ksenofobicznej, nacjonalistycznej ideologii (Gōmanism Sengen, Kenkanryū), w których można przeczytać np. że „to Japonia zbudowała współczesną Koreę" i „w Korei nie ma niczego, z czego można być dumnym", piosenki, w których za punkt zwrotny uznaje się przegraną Japonii w wojnie („Pearl Harbour był jedynym wyjściem. Nasza rasa została zepsuta w dniu kiedy przegraliśmy wojnę!"), organizowane są gniewne marsze nawołujące do uśmiercenia Koreańczyków, wywieszane tabliczki „obcokrajowcom wstęp wzbroniony".

Oczywiście wymienione działania przykuwają uwagę wszystkich obserwujących, co może prowadzić do kolejnego stereotypu, że wszyscy Japończycy są nacjonalistami. Celem wykładu jest prześledzenie nie tylko zewnętrznych przejawów nacjonalizmu japońskiego („Tsunami jest karą bogów za przyjęcie zachodnich ideałów!"), ale także jego kulturowych i historycznych uwarunkowań. Wszystko pod duchowym patronatem panów Abe, Ishihary oraz Hashimoto.

Zapraszamy na stronę wydarzenia na FB!

- - -

dr Renata Iwicka – orientalistka (japonistka) i kulturoznawca, w Katedrze Porównawczych Studiów Cywilizacji UJ prowadzi zajęcia dotyczące Azji Wschodniej (Japonia, Korea,) oraz biżuterii (Pierścień Ognia). Czas poza Katedrą zajmują jej bardzo dogłębne studia nad fandomami i popkulturą.