Paulina Tendera, Od filozofii światła do sztuki światła, Uniwersytet Jagielloński, The Polish Journal of the Arts and Culture (seria Estetyki i Krytyki) MONOGRAFIE, Kraków 2014.
Prezentowana książka dotyczy szeroko rozumianego symbolu światła. Symbol ten przejawia się w kulturze europejskiej na wiele różnych sposobów, z których trzy główne – filozoficzny, teologiczny i artystyczny – zostaną tu opisane. Te trzy drogi realizacji symbolu to jednocześnie odrębne dziedziny aktywności intelektualnej człowieka: rozum, wiara i twórczość, które – odniesione do głównego przedmiotu naszych badań – dadzą w efekcie trzy obszary rozważań: filozofię światła, teologię światła oraz sztukę światła. Sposoby prezentacji symbolu światła ujawniają stosunek człowieka do świata, który tkwi w nadawaniu mu znaczenia i sensu lub jego odczytywaniu, lokowaniu lub odkrywaniu jego wartości. Już wstępna filozoficzna analiza historii symbolu światła pozwala zauważyć, że w platonizmie łączy się on z ideą Dobra i Piękna, w teologii średniowiecznej oznacza chrześcijańskiego Boga, zaś w sztuce romantycznej, w ujęciu Georga Wilhelma Friedricha Hegla, pojednaną z sobą wewnętrzną podmiotowość. Tak więc symbol ten ulegał znacznym i rozmaitym przemianom, chociaż niezmiennie odnosił się do wielorako rozumianej doskonałości.
Fragment Wstępu
Prezentowana książka to ambitna i - dodajmy od razu - udana próba możliwie wszechstronnego przedstawienia problematyki światła w filozofii i sztuce. W obu dziedzinach problematyka ta należy do najbardziej atrakcyjnych i wielokrotnie była podejmowana w różnych opracowaniach szczegółowych. Dr Paulina Tendera dała jej obraz całościowy, uwzględniający także historyczny rozwój [...] Jako rezultat tych znakomitych kompetencji książka dr Pauliny Tendery stanowi jedną z najciekawszych pozycji, jakie mamy obecnie do dyspozycji w zakresie estetyki i teorii sztuki.
Z recenzji prof. Władysława Stróżewskiego
W zamierzeniu praca ta jest próbą detalicznego opisania historii symbolu światła, a także próbą oceny jego znaczenia z punktu widzenia filozofii dziejów. Obydwie płaszczyzny, opisowa i waloryzująca, zostały w niniejszej pracy nałożone na siebie, aby - stwarzając relację między aktem twórczym a nadawaną mu wartością - wydobyć sens i cel historycznego rozwoju symbolu światła.
Z recenzji prof. Ignacego S. Fiuta