Projekt finansowany przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu SONATA 7
Kierownik projektu: dr Piotr Grzegorz Michalik
Czas trwania projektu: styczeń 2015 – styczeń 2018
Projekt badawczy ma na celu:
1. Opracowanie modelu opisującego adekwatnie zmiany w wybranych systemach wierzeń i rytuałów zachodzące pod wpływem czynników związanych z globalizacją (takich jak migracja, oddziaływanie nowych mediów, czy komercjalizacja praktyk religijnych).
2. Usystematyzowanie i doprecyzowanie na podstawie modelu części terminologii wykorzystywanej do analizy przemian we współczesnych zjawiskach religijnych, w szczególności ustalenie adekwatności i zakresu zastosowania w ich opisie terminu „hybrydyzacja".
Model jest opracowywany w oparciu o badania nad wzajemnymi relacjami kultu meksykańskich świętych ludowych i kultu utożsamianych z nimi orishas – mitycznych postaci wywodzących się z praktykowanej na Kubie santería. Obie formy kultu przedstawiane są w literaturze religioznawczej i antropologicznej jako modelowe przykłady wierzeń synkretycznych, a ostatnio hybrydalnych.
Projekt ma charakter interdyscyplinarny. Sytuuje się w obszarze religioznawstwa, jednocześnie sięgając po metody pozyskiwania danych charakterystyczne dla antropologii (wywiad i obserwacja) oraz narzędzia teoretyczne oferowane przez semiotykę. Model procesów przemian zachodzących w badanych systemach religijnych pod wpływem globalizacji jest opracowywany w oparciu o dane pochodzące z badań terenowych i literatury etnograficznej. Badania terenowe prowadzone są wśród osób praktykujących kult meksykańskich świętych ludowych i utożsamianych z nimi kubańskich orishas po obu stronach Zatoki Meksykańskiej: w Hawanie na Kubie i w Meridzie w Meksyku. Wyprawy będą odbywają się w blisko rocznych odstępach czasu.
Wyniki projektu mogą stanowić wkład w dyskusję akademicką na temat fundamentalnych problemów wspólnych dla współczesnego religioznawstwa i antropologii, takich jak zakres autonomii zjawisk religijnych względem innych zjawisk kulturowych, wpływ globalizacji na dynamikę współczesnych procesów synkretycznych oraz użyteczność i zakres znaczeń terminów takich jak hybrydyzacja, transkulturacja itp. w badaniach nad współczesną religijnością. Ponadto studia nad wzajemnymi relacjami kubańskiej santerii i meksykańskiego katolicyzmu ludowego, dotychczas bardzo rzadkie, mają szansę wypełnić znaczącą lukę w badaniach latynoamerykanistycznych. Projekt podkreśla również wagę badań terenowych wśród metod badawczych współczesnego religioznawstwa