Projekt finansowany przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu Sonata 6

Kierownik projektu: dr Małgorzata Kniaź

Wykonawca: mgr Magdalena Zawrotna

Czas trwania projektu: wrzesień 2014 – wrzesień 2017

Przełączanie kodów (code-switching) polega na stosowaniu w tej samej konwersacji/wypowiedzi dwóch różnych języków lub odmian języka. Na gruncie egipskim badania dotyczące przełączania kodów podejmowane są przede wszystkim w kontekście dyglosyjnego przełączania kodów między arabskim językiem literackim i dialektem. Tymczasem od lat 90. XX wieku w Egipcie sukcesywnie wzrasta rola języka angielskiego. Klasa wyższa oraz wyższa klasa średnia, zarówno w piśmie, jak i w mowie, znacznie sprawniej posługuje się językiem angielskim niż arabskim językiem literackim. Angielski, przejmując dotychczasowe funkcje języka literackiego, stał się językiem pracy i socjalizacji egipskiej elity. W rezultacie pojawiła się grupa dobrze sytuowanych, dwujęzycznych Egipcjan, którzy w komunikacji prywatnej i zawodowej łączą zasoby dialektu egipskiego i języka angielskiego.

Celem projektu jest kompleksowa analiza przełączania kodów między językiem arabskim i angielskim w Egipcie. W ramach projektu opisana zostanie struktura, funkcje, społeczne i konwersacyjne motywacje przełączania kodów w dyskursie publicznym, komunikacji bezpośredniej oraz elektronicznej, a także społeczna percepcja tego zjawiska.

Mimo że arabsko-angielskie przełączanie kodów w Egipcie jest powszechnym zjawiskiem, do tej pory nie stało się przedmiotem badań socjolingwistycznych. Tymczasem postępujące zmiany językowe mogą być wyznacznikiem ewolucji kulturowej, której świadomość jest kluczowa dla zrozumienia zachodzących przeobrażeń społeczno-politycznych. Projekt ma zatem całkowicie nowatorski charakter nie tylko na gruncie polskim, lecz także światowym. Będą to pierwsze empiryczne badania w Egipcie oparte na źródłach wywołanych i zastanych w celu wielopłaszczyznowej analizy dwujęzycznego przełączania kodów. Realizacja projektu pozwoli odpowiedzieć na pytanie dotyczące uniwersalności modelu MLF (Matrix Language Frame) oraz zdefiniować zjawisko przełączania kodów w sytuacji dyglosyjnej. Dzięki temu zastosowane rozwiązania badawcze umożliwią także skonstruowanie narzędzia analizy przełączania kodów w społecznościach dyglosyjnych. Badania koncentrują się nie tylko na wyczerpującym opisie, ale także zrozumieniu mechanizmów leżących u podstaw przełączania kodów, co przyczyni się do pogłębienia wiedzy na temat zjawisk związanych z językową interakcją. Projekt ma charakter interdyscyplinarny – łączymy metody badań stosowane w językoznawstwie, socjologii i antropologii. Ujmujemy język w szerszym kontekście globalizacji i umiędzynarodowienia procesów komunikacyjnych i bierzemy pod uwagę dynamikę zmian społecznych.